بتن مگر چیست؟

بتن مگر یا Lean Concrete نوعی بتن با عیار سیمان پایین است که معمولاً به عنوان لایه‌ای نازک در کف فونداسیون‌ها و زیرسازه‌ها استفاده می‌شود. عیار سیمان در بتن مگر معمولاً بین 100 تا 150 کیلوگرم در متر مکعب است، در حالی که در بتن سازه‌ای این مقدار بسیار بیشتر است.

هدف اصلی بتن مگر، ایجاد سطحی یکنواخت، صاف و تمیز برای اجرای آرماتوربندی و بتن‌ریزی اصلی است، نه باربری سازه‌ای.

---

دلایل استفاده از بتن مگر

1. جلوگیری از تماس مستقیم بتن سازه‌ای با خاک
خاک معمولاً دارای رطوبت و املاح است که می‌تواند باعث جذب آب بتن تازه و کاهش مقاومت آن شود. بتن مگر مانند یک لایه محافظ عمل می‌کند.

2. ایجاد سطحی صاف و یکنواخت برای آرماتوربندی
وقتی میلگردها روی بتن مگر قرار بگیرند، فاصله آن‌ها از خاک حفظ می‌شود و پوشش بتنی مناسبی برای جلوگیری از خوردگی فراهم می‌شود.

3. کاهش آلودگی و جذب آب
خاک معمولاً آب بتن تازه را سریع جذب می‌کند. بتن مگر مانع این جذب ناخواسته می‌شود.

4. راحت‌تر شدن عملیات اجرایی
وقتی سطح صاف باشد، بتن‌ریزی اصلی و تراز کردن آن ساده‌تر و با کیفیت‌تر انجام می‌شود.

---

ترکیبات بتن مگر

بتن مگر معمولاً با نسبت زیر ساخته می‌شود (به صورت تقریبی):

سیمان: 100 تا 150 کیلوگرم

شن و ماسه (مصالح سنگی): حدود 1800 تا 2000 کیلوگرم

آب: به اندازه‌ای که کارپذیری مناسب ایجاد کند

عیار پایین سیمان باعث می‌شود بتن مگر نسبت به بتن سازه‌ای ارزان‌تر باشد.

---

ضخامت بتن مگر

ضخامت این لایه معمولاً 5 تا 10 سانتی‌متر است و بسته به شرایط پروژه، نوع خاک و وزن سازه می‌تواند کمی تغییر کند.

---

مزایای استفاده از بتن مگر

افزایش کیفیت و دوام بتن سازه‌ای

ایجاد بستر مناسب برای عملیات اجرایی

جلوگیری از نفوذ یون‌ها و مواد مضر خاک به بتن اصلی

صرفه‌جویی در هزینه‌های تعمیرات و نگهداری در آینده

---

نکات اجرایی بتن مگر

قبل از بتن‌ریزی باید سطح خاک کاملاً کوبیده و آماده شود.

سطح بتن مگر باید کاملاً صاف و تراز اجرا شود.

زمان بتن‌ریزی اصلی، باید سطح بتن مگر مرطوب باشد (نه خشک و نه گلی).

در صورت نیاز می‌توان روی بتن مگر پوشش پلاستیکی (نایلون) کشید تا از تبخیر آب و ترک خوردگی جلوگیری شود.

---

جمع‌بندی

بتن مگر اگرچه جزو اجزای سازه‌ای ساختمان محسوب نمی‌شود، اما نقش کلیدی در کیفیت و دوام فونداسیون دارد. هزینه کم و اجرای سریع آن باعث شده تقریباً در همه پروژه‌های ساختمانی مورد استفاده قرار بگیرد.